Çalışanların besin harcamasının yanı sıra konut, giysi, ulaşım üzere temel muhtaçlıklarını da karşılaması gereken taban fiyat ile bugün beslenmek bile çok sıkıntı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yaptığı çalışma da bunu ortaya koydu.
Evine besin eseri alamayan, restoran ya da lokantalarda karnını doyuramayan dar gelirlinin tek alternatifi CHP’li büyükşehir belediyelerinin açtığı ‘Kent Lokantaları’ oluyor. 10 Aralık’ta başlayacak minimum fiyat görüşmelerinde TÜİK’in yüzde 47.09 olarak açıkladığı kasım ayın enflasyonundan bile daha düşük bir minimum fiyat artırımı açıklanacağı tartışılıyor.
TÜİK 2020’de yaptığı çalışmada bir personelin aylık harcama ihtiyacını hesaplamak için besinin hissesini yüzde 23.1, besin dışı harcamaların hissesini ise yüzde 76.9 olarak baz almıştı. Lakin 17 bin 2 TL’lik mevcut minimum fiyat besin harcamasını karşılamaya bile yetmiyor.
TÜRK-İŞ OKUMALI
TÜİK’in bu tavsiyesi doğrultusunda Sıhhat Bakanlığı’nın Türkiye Beslenme Rehberi’nde bir emekçi için önerdiği temel besin kümeleri üzerinden bir besin harcaması hesabı yaptık. Rehberdeki teklifler doğrultusunda 125 gram et, 75 gram pirinç, 250 gram yoğurt, 250 gram meyve (portakal), 50 gram bal, 225 gram ekmek ve 50’şer gram katı ve sıvı yağdan oluşan menünün bir zincir marketten alınan fiyatlarla tek öğün maliyeti yaklaşık 193 TL oldu.
Menünün iki öğünden oluşan günlük maliyeti ise 386 TL’yi buluyor. Menünün 30 gün üzerinden hesaplanan aylık maliyeti de 11 bin 580 TL’ye ulaşıyor. TÜİK’in aylık harcama ihtiyacına nazaran yapılan hesaplamada minimum fiyatın 50 bin 129 TL olması gerekiyor. Aralık ayında TÜİK’ten bile daha düşük besin enflasyonu açıklayarak reaksiyon çeken Türkiye Emekçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (Türk-İş) taban fiyat görüşmelerinde masaya bu teklifle oturması gerekiyor.
TÜİK’in önerdiği formül
Bakanlık 6 öğün öneriyor
Beslenmek, yalnızca tek bir öğünden ibaret değil. Sağlık Bakanlığı, çalışanların sabah-öğle ve akşam yemeğinden oluşan 3 ana öğünün yanı sıra, 1 ile 3 orta öğün yemesine öneriyor. Orta öğünlerde süt, ayran, limonata üzere içeceklerin yanı sıra çeşitli sandviçler, kek ve bisküvi, meyve, fındık üzere yiyecekler öneriliyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ise asgari ücreti “İşçilere olağan bir çalışma günü karşılığı ödenen ve emekçinin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültür üzere zarurî gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden minimum seviyede karşılamaya yetecek ücret” tabirleriyle tanımlıyor.
