Birkaç gün evvel Hazine ve Maliye Bakanı gençlerle buluşurken sigara içmeyip bu parayı beş yıl vadeli mevduatta değerlendirmeleri durumunda elde edecekleri gelirle ilgili görüşlerini paylaştı.
Sigarının kişisel ve toplumsal ziyanları konusunda hepimiz hemfikiriz. Gençleri sigaradan uzak tutacak siyaset ve tedbirleri de destekliyoruz. Lakin, Sayın Bakanın örneği pek çok kesim tarafından pek de ikna edici bulunmadı. Gençlerin de bu hesaba gülüp geçtiğini, üst seviye mizah anlayışlarıyla bunu gırgır konusu yaptıklarını gördük. Hatta biz de Sayın Bakanın, enerjisini vatandaşın sigaradan yapacağı tasarruf yerine kamudaki israf kalemlerinin azaltılmasına, verimsiz yatırımların önüne geçilmesine, öngörü hatası(!) yüksek KÖİ garantilerine, kevgire dönmüş kamu ihale sistemi nedeniyle ortaya çıkan yolsuzluklara harcaması daha yeterli olmaz mı? Diye sorarak tartışmalara katıldık.
Konu sigaradan, tütün mamullerinden açılınca son on yılda tütün mamulleri üzerinden tahsil edilen toplam vergileri sizlerle paylaşma gereği hissettik.
On Yılda 1 Trilyon 130 Milyar Lira Sigara Vergisi
Sigara üzerinden alınan iki temel vergi Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Bedel Vergisi (KDV)’dir. Bütçe dataları içinde tütün mamullerinden tahsil edilen ÖTV sayılarına ulaşmak mümkündür. Lakin, münhasıran tütün mamulleri üzerinden tahsil edilen KDV sayıları yayımlanmaz. Aşağıdaki tabloda, tütün mamulleri üzerinden alınan KDV meblağlarını hesaplayarak vatandaşın ödediği sigara vergisi toplamına ulaştım.
Yukarıdaki tablodan görüldüğü üzere 900 milyarı ÖTV kaynaklı, 230 milyarı KDV kaynaklı olmak üzere tütün mamulleri için ödenen vergi meblağı 1 trilyon 130 milyar lira olmaktadır.
Tasarruf Edilmesi İstenen Sigaranın %82’si Vergi
Sayın Hazine ve Maliye Bakanının tasarruf edin dediği sigaranın %82’si vergi. Sayılarla örneklendireyim: 75 liralık bir sigaradan 365 gün boyunca bir paket tüketen kişinin ödeyeceği toplam fiyat 27.375 liradır. Altı ayda bir otomatik ÖTV artırımını ihmal ediyoruz. Bu fiyatın 22.450 lirası ÖTV ve KDV’dir.
Peki, Hazine sigaradan toplayamadığı vergiyi telafi için ne yapacaktır? Bu soruyla ilgili Mahfi Eğilmez Hocamıza kulak verelim: “… Devlet, bu vergiyi sigaradan alamayınca öbür biçimde alır ve hasebiyle sigarayı bırakan vatandaş o parayı biriktiremez. Bu da işin bir öteki yanı…”
Vatandaşın Olmayan Bütçesinde Tasarruf Öğütlemek Yerine Kamunun Bütçesinde Tasarrufa Gitsek mi?
Sonuç olarak tekrarlayalım: Maliye Bakanından beklentimiz vatandaşın olmayan bütçesinde nasıl tasarruf yapılacağıyla ilgili öğütler vermek değil, kamuda israfın önlenmesi, kamu ihale sisteminde şeffaflığın sağlanması, KÖİ’lerdeki öngörü kusurlarının denetlenmesi, kamu maliyesini kemiren yolsuzluk ve usulsüzlüklerin üzerine gidilmesidir.
Çünkü, Merkezi İdare Bütçesi tarihi açıklar veriyor ve bütçeden ödenen faiz ödemeleri rekorlar kırıyor. Bu yılın daha birinci 10 ayındaki faiz masrafı 1 trilyon 48 milyar liradır. Yıl sonuna geldiğimizde yalnızca 2024 yılında Merkezi İdare Bütçesinden ödenecek faiz meblağı, 10 yılda tütün eserlerinden tahsil edilen vergilerden daha fazla olacaktır.
