Çatalhöyük, birinci sefer 1960’lı yıllarda arkeolog James Mellaart tarafından keşfedilmiş ve hafriyat çalışmalarına başlanmıştır. 

Arkeolojik hafriyatlar, bölgenin tarih öncesi yerleşimlerinin, birinci kentleşme ve toplu hayat izlerini barındırdığını gösteriyor. Dünyanın birinci kenti olarak kabul edilen yer Mezopotamya’da yer alan Çatalhöyük, günümüz Türkiye’sinin Orta Anadolu Bölgesi’nde, Konya ilinin 20 kilometre güneydoğusunda yer alır ve MÖ 7500-5700 civarına tarihlenir. 

Çatalhöyük, tarih öncesi periyodun en büyük yerleşim alanlarından biri olup, birinci yerleşik hayatı ve büyük yerleşim alanlarını ortaya koyan bir örnek olarak öne çıkar.

Dünyanın toplam nüfusu 5 milyonun altında iken, bu küçük topluluklardan biri yerleşik tertibe geçerek 1400 yıl boyunca tıpkı bölgede hayatını sürdürüyor. Uygarlık tarihinin pek çok değerli birincisine tanıklık eden bu yerleşim, Neolitik Çağ’ın, yani Taş Çağı’nın sonlarına hakikat, periyodun en kalabalık yerleşim yeri olarak dikkat çekiyor. Burada, tarih öncesi devrin izleriyle değerli kültürel gelişmelerin temelleri atılıyor: Çatalhöyük.