Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Çanakkale Valiliği’nin dayanaklarıyla sürdürülen hafriyatta bu dönem Tenedos Antik Kenti’nin nekropolis (mezarlık) alanının yanı sıra adanın en sembolik mimari anıtı Bozcaada Kalesi’nde çalışma yürütüldü.
Tenedos Kazısı Başkanı ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turan Takaoğlu, bölgedeki çalışmaların 2021 yılında başladığını söyledi.
Takaoğlu, hafriyat sırasında Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa’nın bir yıllık işgalin akabinde adayı 1658 yılında Venediklilerden geri alması üzerine Bozcaada Kalesi’nde inşa ettirdiği kale hamamının kalıntılarına ulaşıldığını belirtti.
Bunun Bozcaada Kalesi hafriyatı için yeni bir keşif niteliğinde olduğunu kaydeden Takaoğlu, “Bugüne kadar varlığı yalnızca Köprülü Mehmed Paşa vakfiyesinden bilinen bu kale hamamı 2024 yılı hafriyat döneminde büyük ölçüde açığa çıkarılmıştır” dedi.
Takaoğlu, Bozcaada’nın yine inşasına hayli kıymet veren Köprülü Mehmed Paşa’nın, adanın mimari çehresine değerli sayıda yapı eklettirdiğinin bilindiğini söz etti.
Kalede çok sayıda yapı bulunduğu biliniyordu
Kale hamamının özelliklerine değinen Prof. Dr. Takaoğlu, şöyle devam etti:
“Kale hamamları Osmanlı mimarisinde çok az bilinen bir yapı kategorisini oluşturmaktadır. 17. yüzyılın ortalarında, 1658 yılında yaptırılan ve bugüne kadar örneğine pek rastlanılmayan Bozcaada Kale Hamamı hem mimari tasarım hem de fonksiyonel açıdan birtakım özgün ögeler içermektedir. Ayrıyeten, hafriyat esnasında ele geçen buluntular Bozcaada Kalesi’nde günlük ömür konusunda yeni ayrıntılar sunmaktadır. 2024 hafriyat döneminde jeoradar sonuçlarına nazaran yapılan bu hafriyat çalışması aslında Bozcaada Kalesi bünyesinde toprak altında kalmış ve gün ışığına çıkmayı bekleyen birçok yapı daha olduğunu göstermektedir.”
Takaoğlu, Osmanlı arşivleri, seyyah kayıtları ve Çanakkale Savaşları’nda 1915 yılında adada bulunan İtilaf Devletleri askerlerinin günlüklerinden Bozcaada Kalesi’nde birçok yapının bulunduğunun bilindiğini vurguladı.
Bozcaada Kalesi’nin, kendi öyküsünü düzgün anlatan ve gezilebilir bir “kale müze” olarak değerlendirilmeyi ziyadesiyle hak ettiğini lisana getiren Takaoğlu, “Önümüzdeki yıllarda kalede devam edecek arkeolojik hafriyat çalışmaları sırasında Bozcaada’ya ilgili tarihi evrakların anlatmadığı birçok yeni bilgiye ulaşılması hedeflenmektedir” dedi.
