Avustralya’da iflas eden bir petrokimya fabrikasını satın alan ve “Türkiye’ye taşıyacağız” diyerek harekete geçen Alman mühendislik şirketi Aiotec’in, makineleri gizlice İran’a götürdüğü ortaya çıktı. ABD Hazine Bakanlığı, yaptırımları ihlal eden şirketi 14.5 milyon dolar para cezasına çarptırdı.
TÜRKİYE’YE FABRİKA VAADİYLE BAŞLADI
ABD’li bir şirkete ilişkin Avustralya’daki polipropilen üretim tesisi, 2015 yılında kapatıldıktan sonra Alman Aiotec şirketi tarafından 9.5 milyon dolara satın alındı. Aiotec, fabrikanın sökülerek Türkiye’ye taşınacağını ve Van’da bir Türk şirketiyle ortak yeni bir tesis kurulacağını açıkladı. Lakin bu vaatlerin gerçeği yansıtmadığı, olayın perde gerisinde farklı bir plan olduğu anlaşıldı.
MAKİNELER MODÜL PARÇA İRAN’A TAŞINDI
Alman şirket, üretim tesisinin makinelerini söktürerek taşıma sürecine başladı. Gemilerle Türkiye’ye gönderilmesi gereken makinelerin her seferinde İran’a ulaştırıldığı belirlendi. Şirket, Van’da deniz olmadığı için gemilerin İran’a yanaştığını ve modüllerin TIR’larla Türkiye’ye taşındığını argüman etti. Fakat bu taşıma süreci tam 4 yıl sürdü ve kuşku çekmemek için modül parça gerçekleştirildi.
İHBAR SKANDALI ORTAYA ÇIKARDI
ABD makamlarına yapılan bir ihbar, petrokimya fabrikasının İran’daki Petro-Iranian Downstream Industries Development şirketine satıldığını gün yüzüne çıkardı. Yapılan incelemelerde, Aiotec’in kurucusunun İranlı Mehdi Hassan Nejad olduğu ortaya çıktı. 2011 yılında Berlin’de doktorasını tamamlayan Hassan Nejad, 2016’da Alman dergisi WirtschaftsWoche tarafından ABD yaptırımlarına karşın İran’la ticaret yapma riskini alan bir iş insanı olarak tanıtılmıştı.
ABD’DEN 14.5 MİLYON DOLAR CEZA
ABD Hazine Bakanlığı’nın Finansal Varlıkları Denetim Ofisi (OFAC), Aiotec şirketini yaptırımları ihlal etmekten hatalı buldu. Açılan dava sonucunda şirkete 14.5 milyon dolar para cezası kesildi.
POLİPROPİLENİN STRATEJİK ÖNEMİ
Sanayide vazgeçilmez bir gereç olan polipropilen, ambalaj, dokumacılık, otomotiv modülleri, laboratuvar ekipmanları ve hatta polimer banknot üretiminde yaygın olarak kullanılıyor. Bu durum, fabrikanın yasadışı taşınmasının ticari olduğu kadar stratejik bir adım olduğunu da ortaya koyuyor.
İran’a uygulanan yaptırımlara karşın gerçekleştirilen bu operasyon, milletlerarası ticarette yaptırımların nasıl delindiğine dair dikkat çeken bir örnek olarak kayıtlara geçti.
