Ali Can POLAT
Asgari fiyat görüşmelerine sayılı günler kala artırım iddiaları netleşirken iktidar tarafından “çalışanları enflasyona ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz” telaffuzları gelmeye devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın tekrar devreye girerek kuruldan çıkan sayının üstüne “yüzde 5” daha ek yapacağı savları da dolaşıyor. Buna karşın beklenen artırım oranı yüzde 25-30’u aşmıyor. Halbuki Erdoğan’ın kendi yaptığı market alışverişi bile yüzde 78 zamlandı.
Erdoğan’ın 2021 yılı ekim ayında İstanbul Kısıklı’daki meskeninin yakınlarındaki Tarım Kredi Kooperatifleri Marketi’nde yaptığı alışveriş o gün 1.002 TL tutmuştu.
Erdoğan, “Gayet uygun fiyatlar” demiş, alışverişin fişi paylaşılmamıştı. Erdoğan’ın market alışverişi sırasında, abur cubur reyonunun önünde çekilen bir fotoğrafından yola çıkarak kelam konusu eserlerdeki fiyat artışını inceledik. Önünde durduğu raftaki eserlerden birer tane almanın bedeli 2021’de 55.8 liraydı. O günkü taban fiyatın yüzde 1.97’sine denk geliyor. 2023 ekim ayında tıpkı alışveriş 232.65 liraya yükseldi. Bu da o günkü minimum fiyatın yüzde 2.04’üne denk geliyor.
“30 bin 263 lira olmalı”
2024’ün son ayında birebir alışverişi yaptık ve 414.15 lira tuttu. Geçen yıla nazaran yüzde 78 arttı. Üstelik bu fiyat mevcut taban fiyatın de yüzde 2.43’üne yükseldi. 2024 yılbaşında taban fiyata abur cubur fiyatlarındaki artış kadar artırım yapılsaydı minimum fiyatın şu an 20.295 lira olması gerekiyordu.
2025 yılı için yeniden abur cubur enflasyonu kadar artırım yapılırsa yeni taban fiyatın 30 bin 263 lira olması gerekiyor. Bu rakamları değerlendiren Tüketici Birliği Federasyonu Lideri Mehmet Bülent Deniz, “Asgari fiyatı belirleyenler evvel pazara, marketlere alışverişe çıksın. Kendi aldıkları abur cuburlardaki artırım oranı kadar artırım yapsınlar yeter” dedi.
Manda yoğurtlu tanım yüzde 178 zamlandı
Vatandaş açlıkla burun buruna hayatta kalmaya çalışırken Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, sağlıklı bir ömür için vatandaşlara manda yoğurtlu tanım vermişti. 2022 yılının mart ayında Erdoğan, “Ben her akşam manda yoğurdu, onun içine Medine hurması doğrarım 3 tane yahut 5 tane. Ona biraz çay kaşığı kestane balı ve bir de içine yulaf atarım. Bu dörtlüyü karıştırarak yer, yatarım. Şifa” demişti. Bu tanım o gün 405 lira tutuyordu. Ortadan geçen 2 yılda yüzde 178 lira zamlandı. Bugün birebir tanımı hazırlamak için en az 1.229 lira gerekiyor.
